VDGG’nin Kuruluş Hikayesi

The Aerosol Grey Machine

Van der Graaf Generator grubunun ilk albümü olarak bilinen ‘The Aerosol Grey Machine’, Eylül 1969’da yayımlanmıştı. Van der Graaf Generator’e yeni başlayanlar için pek tavsiye edilen albümlerden biri değildir. Bunun nedenlerinin başında albümün içinde bulunduğu saykodelik atmosfer gelir. Bir sonraki albümden itibaren başlayacak olan avantgard, karanlık ve depresif atmosfer ise bu albümde yok denecek kadar az.

Van der Graaf Generator, 1967 yılında Manchester Üniversitesi öğrencilerinden Peter Hammill ve Chris Judge Smith tarafından kurulan bir gruptur. Grubun adı, Chris Judge Smith’in San Francisco’ya yaptığı geziden ve orada gördüğü gruplardan ilham alarak ortaya çıkar. Bir grup oluşturmak için arayışta olan Smith, okulda Peter Hammill ile tanışır. Peter Hammill’in şarkı yazma tekniğinden o kadar etkilenir ki, sonrasında grup ortaya çıkar. Grubun adı yıldırım benzeri flaşlarla statik elektrik üreten mekanik bir cihaz olan Van de Graaff jeneratörü seçilir. Robert A. Heinlein ve Philip K. Dick gibi bilim-kurgu yazarlarına olan sevgisinden dolayı ölümlülük temaları içeren sözler yazan Peter Hammill için de Van der Graaf Generator ismi bulunabilecek en iyi grup isimlerinden biriydi. (örnek : Philip K. Dick’in Elektrik Hikayeleri)

Grup kurulduktan sonra Cream, Jim Hendrix, Pink Floyd ve özellikle The Crazy World of Arthur Brown’dan etkilenerek, yanlarına org çalması için Nick Pearne’yi alır. 1968’in başlarında blues ve caz etkisinde bir demo kaydederler. Mercury Records tarafından bir teklifle karşılaşırlar, Smith ve Hammill kabul ederler ancak Pearne okul nedeniyle teklifi geri çevirir. Teklif sonrası Smith-Hammill ikilisi Londra’ya taşınır.

Smith-Hammill, Manchester’daki arkadaşlardan birinin kardeşini, klasik müzik eğitimi almış orgçu Hugh Banton’ı gruba dahil ederler. 1969 yılında Charisma Records’un kurucusu Tony Stratton-Smith ile tanışırlar. Stratton-Smith sayesinde bas gitar ile -1978 yılında hayata veda eden-Keith Ellis gruba katılır. Son olarak Ellis’in tanıdığı Guy Evans da davula geçerek Van der Graaf Generator’un ilk gerçek kadrosu kurulmuş olur.

1969’ın Ocak ayında bu kadroyla bir kaç demo kaydederler. ‘People You Were Going To & Firebrand’ adında bir tekli hazırlanır ancak bir yıl önceki Mercury Records ile yapılan sözleşmedeki ihlal nedeniyle teklif geri çekilir. Chris Judge Smith ,bütün bu olanları gereksiz görerek teklinin hazırlanmasından bir süre sonra grupla yollarını ayırır. Kalan 4 üye, BBC’de John Peel programına katılır ve birkaç konser verir.

Aynı zamanlarda Stratton-Smith adil olmadığı için grup üyelerinin Mercury Records ile kayıt yapmasına izin vermeyi reddeder. Ocak ayının sonlarında bir konser sonrası grubun minibüsü ve ekipmanları çalınır. Grup, müzik yapmaya devam etmeye çalışsa da, 1969 Haziran ayında tamamen dağılır.

Temmuz 1969’da Peter Hammill tek başına performans göstermeye başlar. Yanında kimse olmadığı için Hugh Banton ile Guy Evans Peter Hammill’e katılır. 1969’un 31 Temmuz’u ile 1 Ağustos’un da, Evans ve Bunton’nı yardımlarıyla 2 gün içinde albüm ortaya çıkar. Stratton-Smith’in yaptığı bir anlaşmayla ‘The Aerosol Gray Machine’ albümü, Van Der Graaf Generator adıyla Mercury Records’tan kurtulabilmeleri için ilk olarak ABD’de yayımlanır. Albüm için hiç bir reklam yapılmadığı için, satışlar bir hayli düşüktür.

Bir süre sonra grup üyelerinde yine değişiklik olur. İlk albümün kayıtları esnasında da 3 kişi, grubu genişletme hakkında hemfikir olmuşlardır. İlk önce Keith Ellis gruba geri döner. Daha sonra da Evans’ın eski grubundan Nic Potter gruba dahil olur. Ancak bu durum bir süre sonra tekrar değişecek, Keith Ellis ayrılacak, David Jackson gruba dahil olacaktır.

Şubat 1970’de grup ‘The Least We Can Do Is Wave to Each Other’ adındaki 2. albümlerini piyasaya sürecek; bir buçuk yıl sonra, Temmuz 1971’de ise Peter Hammill ‘Fool’s Mate’ adlı ilk albümünü yayımlayacaktır. Albümün ardından Charisma Records’un diğer iki grubu, Genesis ve Lindisfarne ile başarılı bir turne yapacaklardır.

Böyle bir yazıyı hazırlamaktaki amacımız, progresif rock’ın tanımını defalarca değiştirebilecek olan Van der Graaf Generator grubunun kuruluşunda ne gibi şeyler yaşanmıştı, bunları kısaca hatırlatmaktır.

Kurulduğu 1967’den 1969’un sonuna kadar birçok üye değişikliği yaşayan grubun ‘The Aerosol Grey Machine’ adlı bu ilk albüm, Van der Graaf Generator grubunun mudur yoksa Peter Hammill’in kendisine mi aittir. Bunun hakkında okuyucu ve dinleyicide bir fikir oluşturmak istedik.