Rita Lee Hayata Veda Etti
Brazilya’nın rock kraliçesi ve Os Mutantes efsanesinin mimarlarından Rita Lee 75 yaşında hayata veda etti.
Rita Lee’nin ölüm haberi resmi Instagram hesabına yaptığı açıklama ile geldi. Pazartesi akşamı Sao Paulo’daki evinde hayata veda etti.
Altmış yıla yayılan bir kariyere sahip Sao Paulo yerlisi Rita Lee, saygısızlığı, yaratıcılığı ve Brezilya toplumunu feminizmle tanıştırmaya yardımcı olan mesajlar içeren besteleriyle kalıcı bir iz bırakır ve aynı zamanda uyuşturucu bağımlılığı ile mücadelesini samimi bir şekilde ele alır.
‘Evlenmek ve iç çamaşırı yıkamak için doğmadım. Oyuncak arabalarıyla sokakta oynayan çocuklarla aynı özgürlüğü istiyordum. Müziğin içine girdiğimde, rock müzikte “maçoların” mutlak hüküm sürdüğünü fark ettim. ‘Vay canına’ dedim, ‘burası dişlerimi çıkaracağım ve kelimenin tam anlamıyla onlara zor anlar yaşatacağım.’ – Rita Lee 2008 Rolling Stone Röportajı
Çok yönlülüğüyle övülen Rita Lee aynı zamanda multi enstrümantalisttir. En az 5 enstrüman çalar: davul, gitar, piyano, armonika ve otomatik harp. Ve elektro gitar kullanan ilk Brezilyalı müzisyenlerden birisidir.
Rita Lee, 19 yaşında iken 1966’dan başlayarak Os Mutantes grubuyla tanınmaya başlar. Gösterilerinde sergilediği gösterişli kostümler ve davranışlarıyla ironi ve saygısızlığın yanı sıra renkler ve yaratıcılık ile müzikte varolur. 1970’lerin ortalarında, “Forbidden Fruit” albümünün 200.000 kopyasını sattıktan sonra Lee, müzik sahnesinde “rock kraliçesi” olarak anılmaya başlar. “Forbidden Fruit” hitleri arasında uzun süredir radyo istasyonlarında ve Brezilya pembe dizilerinde çalınan “Now Only Missing You” ve “Ovelha Negra” yer alır.
Popülaritesi Brezilya’nın ötesine geçer. Portekiz, İngiltere, İspanya, Fransa ve Almanya’da sahne alır. 1988’de İngiliz Daily Mirror gazetesi, o zamanki Prens Charles’ın “Lança Perfume” adlı şarkısını beğendiğini ve onu en sevdiği şarkıcı olarak gördüğünü ortaya çıkartır. 2001 yılında “3001” albümüyle En İyi Portekizce Dil Albümü kategorisinde Latin Grammy kazandı.
‘O şey ile sahneye çıkardı, o kıyafetlerle… tamamen mitolojikti. Brezilya’da gerçekten meşru bir temsilcisi olduğu rock’a bağlı bir ‘kızlar’ soyu var. Ama kendisini rock klişelerinden uzaklaştıran bir unsur olarak görüyorum.” Kadınsı bakış açısından, bacakları açık oynayan erkek rock’çı klişesinin beceriksizliğini görüyor. Onun içini gördü.’ – Lulu Santos 2017
Brezilya’da, 1979 tarihli “Mania de Voce” (Mania for You) adlı şarkısının sözlerine kadın cinselliği ve zevki eklemek gibi feminist temaları popülerleştiren ilk halk figürlerinden birisidir. İkisini ayrıntılı olarak karşılaştıran “Amor e Sexo” (Aşk ve Seks) ve dizginsiz hazcılığa bir övgü olan “Lança Parfüm” (Sprey Parfüm) gibi benzer şarkılar izler.
Hayatının ilerleyen dönemlerinde vegan ve hayvan hakları aktivisti olur. Onlarca yıldır saçlarını parlak kırmızı tutar ve sık sık uyumlu lensler takar. Ve 2015 yılında kendini beyaz bir kelebek olarak yeniden keşfetmeye karar verdi.
Ertesi yıl yayınlanan otobiyografisinde, annesinin dikiş makinesini tamir etmeye gelen bir adam tarafından çocukken maruz kaldığı cinsel istismarı anlatmaktan çekinmez.
Lee kendisinden bir ‘asi’ ve ‘hippi komünist’ olarak söz eder ve gençken oyun oynamak için evinin pencerelerinden gizlice dışarı çıktığını, diktatörlük sırasında marihuana bulundurmaktan tutuklandığını ve rehabilitasyon kliniklerinde çok sayıda uyuşturucu ve alkolün izini sürdüğünü yazar.
‘En iyi şarkılarımın değiştirilmiş bir halde yazıldığının farkındayım, en kötü şarkılarımın da. ‘İlacın’ süresinin çoktan dolmuş olduğunu fark etmekte geciktiğim için pişmanlık duyuyorum’ diye yazar. “Benim neslim acımasız bir diktatörlüğün klostrofobisine maruz kaldı ve uyuşturucu kullanmak özgürlük havası solumanın bir yoluydu.’
2020’de Fantastico adlı televizyon programına verdiği bir röportajda, fiziksel zayıflığının sekiz yıl önce sahneyi terk etmesine neden olduğunu söyler.
‘Yaşlanmak benim için bir sürprizdi çünkü hayatımda hiç yaşlanmadım. Yaşlılığımı sahneden uzakta, halkla paylaşmadan yaşamak istemeye bırakıldım.’
10 Mayıs’ta halka açık bir cenaze töreni olacak.
Yıllar önce ölüm için yazdıkları ;
‘Cennette ruhumla birlikte otomatik harp çalarken ve Tanrı’ya ‘Teşekkürler Tanrım, sonunda sakinleştim’ diye şarkı söylerken olacağım.
Epitaph : O hiçbir zaman iyi bir örnek olmadı ama iyi insanlardandı.
