50 Yıl Önce Dünyada İtalyan Rock Devrimi

Premiata forneria Marconi, ‘Photos Of Ghosts’ başyapıtı ile dünyada İtalyan Rock devrimini yaratmıştı.

PFM, rock yapmanın yerel ve kişisel bir yolunu yaratan ve yüksek hedeflere ulaşan tek gruptu.

Elli yıl sonra, Premiata Forneria Marconi’nin uluslararası düzeyde geniş çapta tanınmayı başarmasının ve Amerikan rock dünyasının seçkinleri arasına girmeye yaklaşmasının ne kadar heyecan verici olduğunu hâlâ anlamıyoruz. Her şeyden önce, kendilerinden önce hiçbir İtalyan grubunun bu başarıya ulaşamamış olması heyecan verici. Ve eğer düşünürsen, daha sonra bile.

Bazıları Il Volo veya Andrea Bocelli gibi önerilerin başarısını düşünebilir, ancak bu durumda mesele, muhteşem opera arka planını alıp ses açısından güncellenmiş bir versiyon önermek meselesidir. Ama rock seviyesinde? Birçoğu yankılanan bir koroyla yanıt verebilir: Måneskin! Ancak… Måneskin!, İtalyan rock fikrini yurt dışına ihraç etmedi, sadece belirli seslere uyum sağladılar ve bunları yeni bir şey icat etmeden uluslararası önerilerle harmanladılar. Öte yandan PFM, çok yüksek hedeflere ulaşarak rock yapmanın yerel ve kişisel bir yolunu yaratan tek gruptu. İngiliz ve Amerikan müziğini taklit etmek için yola çıkmadılar, prog’u alıp Akdeniz atmosferleri ve geleneğimize bağlı klasik kokularla süslediler. Biz İtalyanlar kesinlikle rock’ı icat etmedik ama prog+folk+klasiğin bu özel karışımı tamamen PFM tarafından yapıldı. Bir daha asla tekrarlanmayan bir şeyi ve yarım asır sonra kutlamak için burada olduğumuz bir şeyi, bu durumda Milanlı grubun olağanüstü yurt dışı macerasını başlatan albümü anıyoruz:

Photos of Ghosts

Her şey Ocak 1972’de grubun ilk çalışması olan Storia di un Minuto’nun ölümsüz tek bir Impressioni di Settembre tarafından yönlendirilerek İtalyan listelerine girmesiyle başladı. Progresif rock tarihinde kaçırılmayacaklar arasına girecek olan o ilk doğumdan itibaren, PFM’nin nasıl doğanın gerçek bir gücü olmayı başardığı anlaşıldı. ‘È festa’ gibi bir şarkı zaten her şeyi anlatıyordu: O zamanlar müzikte mutlak modernliği temsil eden Moog ile yaratılan karşı konulamaz müzik teması sayesinde hayat bulan bir tarantella rock (tarantella; halk ezgileri). Bu nedenle şimdiki zaman ve geçmiş ideal bir şekilde el ele gidiyordu. Ancak güzellik albümle sınırlı değildi, Premiata’nın kelimenin tam anlamıyla kıvılcımlar yarattığı, şarkıları daha da canlandırdığı, yeniden düzenlediği, uzattığı, beş müzisyenin soloları için boşluklar eklediği canlı yayındı. Di Cioccio ve arkadaşlarının konserine katılmak, bedenin ve ruhun müzik tarafından heyecan verici bir artışla ele geçirilmesi anlamına geliyordu.

Haftalar geçtikçe, albüm ve konserlerin yaygarası İtalya sınırlarını aşmayı başardı ve yakın zamanda meslektaşları Keith Emerson ve Carl Palmer ile birlikte kurulan Greg Lake gibi bir süperstarın kulaklarına ulaşmayı başardı; Manticore Records, bir plak şirketi ELP kayıtlarını yayınlamayı ve yetenek avına çıkmayı teklif ediyordu.

Haberi öğrenen PFM’nin her zaman dikkatli menajeri Franco Mamone, Lake’i, Storia di un Minuto’dan sadece birkaç ay sonra uzun zamandır beklenen devam filmini yayınlamaya hazırlanan grubun Roma konserine davet etti: ‘Per un Amico’, albüm belki daha az anlık ama sesler ve düzenlemeler açısından daha rafine, büyülü PFM iksiri daha da olgunlaşmıştı.

Greg Lake grubu dinlerken büyülenir: onların yaratıcılığını, tekniklerini ve izleyiciyi dahil etme şekillerini takdir eder. Bu yüzden çocuklara Manticore’la birlikte ikinci albümlerinin uluslararası yayınlanması için bir sözleşme teklif etmesi uzun sürmez. Ancak Lake, albümü alıp dış pazarlarda dağıtmakla yetinmez; yeni miksler, yeni cover, yayınlanmamış şarkılar, sözler ve o sıralar rock dünyasının en öne çıkanı grubu King Crimson’dan Peter Sinfield’ın söz yazarlığı tarafından yürütülen prodüksiyonla İngilizce söylenen bir versiyon yaratmayı teklif eder. Grubun ‘Per un Amico’nun uluslararası versiyonu üzerinde çalışmak üzere Londra’daki Advision Stüdyolarına giderek anında yakaladığı bir dizi muhteşem fırsat ile; ‘Photos Of Ghosts’ ünvanını alır ve kapağında yabancı izleyiciler için telaffuzu çok daha kolay olan PFM kısaltmasıyla ilk kez yayınlanıır. Bu arada grup, 26 Ağustos 1973’te ünlü Reading festivalinde kalitesini gösterme fırsatı bulur ve bununla halkı bir sonraki albüme hazırlar. Ekim ayının sonunda Photos Of Ghosts yayınlandığında beklenmedik bir şey olur: İlk kez bir İtalyan rock grubu İngiliz listelerine ve ünlü Amerikan dergisi Billboard’un listelerine girer, ve PFM birçok kişi tarafından yılın müzikal vahiyi olarak gösterilir. Bu, birkaç yıldır durdurulamayan ve bugüne kadar benzersiz kalan uluslararası başarıya doğru tırmanışın başlangıcı olacaktır.

Photos Of Ghosts Parçaları ;

River of Life (Appena un po’)

Müzikal altyapı İtalyanca versiyona göre pek değişmiyor ama İngilizcenin kullanımı gerçekten mucizeler yaratıyor. Mussida ve Premoli’nin uyumlu sesleri, şarkıyı İtalyan versiyonundan çok daha fazla sihirle dolduruyor; zamanın geçişini simgeleyen su hayalleriyle (Genesis’in Firth of Fifth’i gibi) senfonik dokuya iyi uyum sağlıyor. Daha sonra merkezi Moog tabanlı tema patladığında, dün ve bugün tüm progrock meraklıları için gerçek bir zevktir.

Celebration (È festa)

İlk sürpriz: ‘Photos Of Ghosts’ sadece ‘Per un Amico’nun İngilizce versiyonu değil, aynı zamanda ‘È festa’nın sıfırdan kaydedilen ve ‘Celebration’ olarak yeniden adlandırılan bu versiyonu gibi bazı ek cevherler de içeriyor. Bu yeni haliyle şarkı, orijinalinin canlılığına sahip olmasa da çeşitli radyo ve televizyon yayınları sayesinde İngiliz kamuoyunun ilgisini çekmeyi başarıyor. Her performans beygirgücü olacak.

Photos Of Ghosts (Per un amico)

İtalyan albümünün başlık parçası, şarkıcı-söz yazarı Claudio Rocchi’yi gündelik sorunlarla yüzleşmek yerine abartılı mistisizmle suçlayan sözleriyle nadir güzellikte ve çekici bir parça. Mauro Pagani’nin müzikal açıdan PFM’nin en masalsı şarkıları arasında yer alan bir şarkıda bu tür sözler yazması ise paradoksal. Gizemli ve sembolist görsellerle dolu İngilizce metin onu en iyi şekilde tamamlanıyor.

Old Rain

‘Photos Of Ghosts’un diğer sürprizi ise tamamen yeni bir şarkı. ‘Old Rain’ yalnızca enstrümantaldir ve diğerlerinden oldukça uzak, belirli bir atmosferi sergiler. Pagani’nin kemanı ve flütü ustalık taşırken diğerleri tipik İngiliz yağmurunu çağrıştıracak zarif bir caz dokusu yaratır.

Il Banchetto

Daha da şaşırtıcı olanı, set listesindeki şarkılardan birinin İtalyanca kalması. Bunun nedeni, Sinfield tarafından önerilen versiyonun, halkın pahasına kendilerini tıka basa doyuran kraliyet ailesiyle birlikte orijinal hikayeye ayak uyduramamasıydı, müzikte gerçek bir labirent olan, değişen atmosferlere sahip bir parçaya politik bir ilham katmayı başaran Mauro Pagani’nin çok sevdiği bir tema.

Mr. 9 ’till 5 (Generale)

‘Per un Amico’ ‘içindeki ‘Mr. 9 ’til 5′ enstrümantal bir parçaydı, şimdi Sinfield sabah 9’dan öğleden sonra 5’e kadar işte meşgul olan sıradan bir adamın hayatına odaklanan sözler ekliyor. İmkansız notalardan oluşan gergin bir riff dokuyan, ardından da modern insanın çılgın yaşamının altını çizmek için korkak vurgulara geçen grubun harika bir teknik gösterisi. Konserlerde bu parçayı genellikle gece terkedişinin, hayatın öngörülemeyen yönlere alabildiği bir anın tanımı olan ‘Alta Loma 5 to 9’ gitar şarkısının takip edeceğini belirtmek gerekir.

Promenade The Puzzle (Geranio)

Bu parça için Peter Sinfield, üst üste binen gerçeküstü imgelerle (Erkeği sigarası gibi tüketen kadın, penguenlerin çaldığı çanlar, nehirlerde çalınan anahtarları yiyen balıklar…) gerçek bir sembolist şiir yaratıyor ve müzik artık daha seyrek, heybetli ve senfonik.

Fabio Zuffanti’nin lastampa.it‘de yayınlanan makalesinin çevirisidir.