Novalis- Heinrich von Ofterdingen

Heinrich von Ofterdingen bir Bildungsroman türüdür. Öncelikle Bildungsroman nedir kısaca bir değinmek yerinde olur. Almanca bir terim olmasına rağmen tüm dillerde bu şekilde kullanılıyor. Türkçeye çevirdiğimizde ise’’ oluşum romanı’’ olarak karşılık buluyor kendisine. Oluşum romanı, kitabın kahramanının gelişim sürecini ve sonundaki aydınlanmasını ele alan bir tür aslında. Novalis’in hedefi ise bize başkarakteri öğretileri doğrultusunda geliştirmek ve gelişim yolunun doğadan geçtiğini ortaya koymaktır. Bu romanda da kahramanın gelişiminin birey- toplum çerçevesinde geliştiğini görüyoruz. Aynı zamanda kahramanın doğanın içerisinde bir yaşam sürecinden geçerek Tanrı katına yükseldiğine de şahitlik ediyoruz.

Heinrich von Ofterdingen aslında yarım kalmış bir roman. Novalis, bu kitabı iki bölüm halinde yazmayı tasarlamış ancak bir jeolojik arazi araştırmasına katılması ve daha sonra hastalığı dolayısıyla sadece ilk bölümü tamamlayabilmiştir.  Birinci bölüme Bekleyiş, ikinci bölüme ise Gerçekleşme adını vermişti. Bu yazıda  dolayısıyla birinci bölüm olan Bekleyişi inceleyebileceğiz. Eserin içeriğinden bahsedelim biraz da. Eisenbach’lı bir zanaatkârın oğlu olan Heinrich bir gece rüyasında mavi bir çiçek görür. Bu yaprakların arasında ise güzel bir kızın yüzünü. İçinde özlem ve benzeri bin bir duyguya sebep olan bu rüya onu huzursuz eder. Oğlunun bu durumunu görüp üzülen annesi, oğluna bir seyahatin iyi gelebileceğini düşünür. Seyahati ise  Heinrich’in dedesinin yaşadığı Augsburg’a yapmaya karar verir. Heinrich yıllardır yaşadığı Thüringen’den ilk kez ayrılır. Yolda denk geldikleri ve birlikte yolculuk ettikleri tüccarlar Heinrich’in şairliğe kabiliyeti olduğunu sezerler. Heinrich, bu yolculuk esnasında çok farklı insanlarla tanışır, sohbet etme fırsatı bulur. Kutsal Toprakların bulunduğu Kudüs’ü ele geçirme planları yapan Haçlılardan tutun da, ziyaret ettikleri bir mağarada her şeyden elini eteğini çekmiş, yaşamını kitaplara ve okumaya adamış bir konta kadar çok çeşitli hayatlara tanıklık eder. Augsburg’a vardıklarında ise orada tanıştığı Şair Klingshor, Heinrich’in öğretmeni olur. Klingshor, Heinrich’e Haçlılar ile ilgili, Şövalyelik ruhu ile ilgili bilgiler verir. Bu bilgiler Heinrich’in şairlik oluşumunun temellerini atmak için oldukça önemlidir. Tüm bu deneyimlerden sonra onu şair yapacak yaşantıya gelmiştir. Sırada ise rüyasında ona görünen sevgili ile karşılaşma vardır. Augsburg’da bir festivalde tanıştığı bu kız şair Klingshor’un kızı Mathilde’dir. Mathilde ile nişanlanmadan evvel onu suya batıp kaybolurken görür. Rüyada ona ebediyen bağlı kalacağını vaadeden  Mathilde, aynı vaadi nişanlanacağı gün yapar. Romanın bu birinci bölümü Klingshor’un anlattığı bir masal ile sona erer. İkinci bölümde Mathilde artık ölmüştür. Bu açıkça dile getirilmez ancak Heinrich’in Mathilde ile tanıştığı gün gördüğü rüya ile bize bu mesaj verilir.  Mathilde verdiği sözü hep tutar, ruhu hep Heinrich ile birlikte olur ve ona ilham verir.

  Karakterimiz Heinrich, Novalis’in kendi idealleri çerçevesinde gelişimden geçireceği ve tanrısal olana eriştireceği kişidir. Yapı itibari ile de buna çok uygundur.  Yaradılışı gereği saf, niyeti iyi ve altın çağ insanına en yakındır. Bunların da ötesinde bilinçaltında gerçekleşen duygulara çok önem vermektedir. Bir rüya onu hemen harekete geçirir.  Tanrı tarafından yaratılan insanlığa çok yakındır. Tanrı insanı en saf haliyle kendisinin sureti olarak ve en yüksek amaca hizmet etmek için yaratmıştır.

Novalis, insanı dünyanın en yüce anlamı olarak görür.  Ancak bu yüce insan doğanın gelişim yollarından geçer ve onun içindeki gizleri keşfetmeyi başarırsa bu yüksekliğe erişebilecektir. O yüzdendir ki Novalis roman kahramanlarını bitmek tükenmek bilmeyen yollara sokar ve deneyimlere çıkarır. Bu yollar onu ‘’tanrısal ben’’ e ulaştıracaktır. Bu ‘’tanrısal ben’’ ancak ve ancak insanın hayatın tüm parçalarını, kutuplarını, tezatlarını içinde uyuma yükseltmesi ile gerçekleşir. Novalis’in  ‘’ bütün insan’’ olarak da nitelediği bu insan ancak içindeki tanrıya ulaşmayı başarabilecektir.